Karaciğer yağlanması, yağların karaciğer hücrelerinde biriktiği bir durumdur. İki tip karaciğer yağlanması vardır; alkolik karaciğer yağlanması ve alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması. İsimlerinden da anlaşılacağı üzere, birinci cins çok alkol alımıyla tetiklenirken, ikinci cins tetiklenmemektedir. Alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması çoklukla obezite, sıhhatsiz beslenme ve hareketsiz hayat üslupları ile bağlantılıdır.
Karaciğer yağlanmasının görülme sıklığı dünya çapında, sıhhatsiz ömür usulü trendleriyle gün geçtikçe artmaktadır. Yağlı karaciğer hastalığı tedavi edilmezse, karaciğer işlevlerini bozan fibroz ve siroza dönüşme potansiyeline sahiptir. Bu hastalıklar karaciğer yetmezliğine ve karaciğer kanserine yol açabilir.
KARACİĞER SIHHATİNDE BESLENMENİN ROLÜ BÜYÜK
Karaciğer yağlanmasıyla çabada birincil yollarından birinin, kişinin diyetini daha sağlıklı bir diyetle değiştirmesi olduğunu belirten Dyt. Serkan Sıtkı Şahin, “Uygun bir diyet kilo vermeye yardımcı olabilir ve bu da karaciğer hastalığına yakalanma risk faktörünü azaltır. Hastalığı olan bireylerde, karaciğer enzimini daha sağlıklı düzeylere düşürmek için kilodaki yüzde 10’luk bir düşüş bile epey önemlidir” dedi.
İstikrarlı bir diyetin, karaciğerin problemsiz çalışması için muhtaçlık duyduğu gerekli besinleri almasına yardımcı olacağını tabir eden Dyt. Şahin, “Bu nedenle, karaciğer sıhhati için uygun bir diyet birebir vakitte genel karaciğer sıhhati için de yararlı olacak, karaciğer hastalıkları için risk faktörlerini azaltacak ve hepatit B ve C üzere başka karaciğer rahatsızlıkları olan hastalara yarar sağlayacaktır” formunda konuştu.
Ülkü karaciğer sıhhati için önerilen diyetin, az yağlı ve lif oranı yüksek olan besinlerden oluşacağını belirten Dyt. Serkan Sıtkı Şahin, karaciğer sıhhati için tüketilmesi ve tüketilmemesi gereken besinleri sıraladı.
Tüketilmesi Gereken Besinler
Sebzeler: Brokoli, karnabahar, lahana, kara lahana ve Brüksel lahanası üzere yeşillikler, karaciğerin detoks fonksiyonlarını destekleyen bir bileşik olan glutatyon içerir. Bu lif bakımından varlıklı sebzeler tıpkı vakitte çok yemeyi önleyen ve kilo vermeye yardımcı olan bir tokluk hissi verir.
Yağlı balıklar: Somon, ton balığı, alabalık ve sardalya üzere balıklar, sağlıklı yağlar olarak kabul edilen omega-3 yağ asitleriyle doludur. Omega-3 yağ asitlerinin karaciğerdeki yağ düzeylerini düşürdüğü ve iltihabı azalttığı bilinmektedir. Öbür etlere alternatif olarak, haftada en az 2 sefer rahatlıkla tüketilebilir.
Kuruyemiş ve yağlı tohumlar: Badem ve ayçiçeği tohumları, karaciğer sıhhati için iyi bir antioksidan olan E vitamini kaynaklarıdır. Ceviz, omega-3 yağ asitleri, glutatyon ve ayrıyeten karaciğer temizleme süreçlerine yardımcı olan bir amino asit olan arginin içerir.
Organik yağlar: Zeytinyağı ve keten tohumu yağı, omega-3 yağ asitleri bakımından zengindir ve margarin ve bitkisel yağa daha sağlıklı alternatiflerdir. Doymamış yağ içeriği, karaciğerdeki karaciğer enzimi ve yağ düzeylerinin düşürülmesine yardımcı olur.
Sarımsak: Sarımsak, karaciğerin toksinleri atmasına ve karaciğerdeki antioksidan düzeylerini artırmasına yardımcı olduğu bilinen kükürt ve selenyum içerir. Sarımsak ayrıyeten yemeklere tat verir ve eklenecek tuz ve soslar üzere sıhhatsiz eklerin ölçüsünü azaltır.
Süt: Sütteki protein doku tamirine yardımcı olur ve karaciğeri hasardan korur.
Kahve ve çay: Kafeinin sıhhatsiz karaciğer enzim düzeylerini düşürdüğü bilinmektedir. Yeşil çay ayrıyeten karaciğer işlevine yardımcı olan bir antioksidan olan kateşin içerir. Birtakım araştırmalar, yeşil çayın karaciğerdeki yağ düzeylerini de azaltabildiğini göstermektedir.
Tüketilmemesi Gereken Besinler
Alkol: Alkolik karaciğer yağlanmasına ve başka birçok karaciğer hastalığının ana nedeni, çok alkol alımıdır. Bedendeki alkol, karaciğer hücrelerine ziyan verir ve çok alkol tüketimi iltihaplanmaya neden olabilir. Alkol ayrıyeten bedenin daha fazla yağ depolamasına neden olarak karaciğer yağlanmasına katkıda bulunur.
Eklenmiş şeker: Yüksek kan şekeri, karaciğer de dahil olmak üzere bedende yağ birikiminin artmasına neden olur. Kaçınılması gereken şekerli yiyecekler ortasında paketli kekler, kurabiyeler, şekerler ve tatlı içecekler bulunur.
Kızarmış yiyecekler: Kızartmada kullanılan yağ ölçüsü nedeniyle, bu yiyecekler tipik olarak yağ ve kalori bakımından yüksektir. Bu nedenle, sıhhate hiçbir yararı yoktur ve kilo alımına büyük katkıda bulunurlar.
Tuz: Ağır sodyum alımı, iltihaplanma ve hücre vefatına neden olarak karaciğere ziyan verebilir. Sağlıklı bir diyet için önerilen günlük sodyum alımı 1.500 miligramı geçmemelidir.
İşlenmiş tahıllar: Beyaz pirinç, makarna ve ekmek, daha az işlenmiş muadillerinden daha yüksek bir glisemik indekse (GI) sahip olan yüksek oranda işlenmiş tahıllardan yapılır. Yüksek GI’ye sahip besinler lif içermez ve kan şekerini yükselterek yağ birikmesine ve kilo alımına neden olurlar.
Tüm diyet tekliflerinde olduğu üzere, tutarlılık ve ölçülü olmak muvaffakiyet için çok kıymetlidir. Karaciğer hastalığı riskiniz yüksekse yahut evvelce bir karaciğer rahatsızlığı teşhisi konulduysa, şahsileştirilmiş bir diyet planı hakkında diyetisyeninizle konuşmalısınız.
Ensonhaber
