Toplumsal aralıktan sürdürdüğüm röportajlarımda bugünkü konuğum, Engin Kol. Engin, Mayıs sonu toplumsal medyasından bir görüntü yayınlamıştı. Şükrü Erbaş’ın ‘ Ömür Hanım’la Güz Konuşmalarını şiirini seslendiriyordu. Başta Şükrü Erbaş olmak üzere pek çok noktadan övgüler alan bir seslendirmeydi bu. Geçtiğimiz yıl da ‘En Sevgili’den Ey Sevgili’ye’ ismini verdiği şiirsel tınısı olan bir deneme kitabı yazmıştı. Velev kendisi bu kitabı ‘şiirsel yazıtlar’ olarak tanımlıyor. Şiirlerden, seslendirmeden, aşktan bahsettiğimiz şiirsel bir röportaj oldu…
Keyifli okumalar…
KALBİMİN EKMEĞİNDE, KALBİME AKAN MUCİZELERİN SIRRINI ÇÖZEN BİRİYİM
– Engin merhaba…
En çiçeklisinden avuç içlerimden sana da ‘Merhaba!’
– Çiçekli bir başlangıç oldu. Bu daima birinci sorum ve karşılıkları için heyecanlandığımı söylemeliyim. Engin Kol, -hatta sen kendini Seslenen Adam olarak tanıtıyorsun- kimdir? Ulaşılanın dışında hisleri ve kalemiyle ve velev senin için sesiyle demeliyim, kendi gözünden kendini nasıl anlatır?
Bütün yerküreyi, bütün kişileri içime topladığım kiminin dahili kiminin harici olduğu dünyamda, sürdürmeye değil yaşamaya çalışan sözlerin, şiirin ve sesimin geyşasıyım. Sıfır yaşıma mektuplar yazarak, çocukluğumun cebindekilere hala sahip çıkmaya çalışıyorum. 39 dünya yaşıma, radyo programcılığı, seslendirmenlik, beyaz yaka, sunuculuk ve müelliflik ekledim. Hayata karşı öğrenci konumumu koruma etmeye devam ediyorum ve kulağıma toprak kaçana kadar bu türlü devam eder sanırım. Ne yaşıyorsam hakkını teslim etmek içgüdüsüyle ortaya koymaya çalışıyorum dürüstçe! Ve devranı bir çöl kaç kum saati ederinde kıymetli kılarak manalı hale getirmeye çabalıyorum. Kalbimin ekmeğinde, kalbime akan mucizelerin sırrını çözen biriyim diyelim 🙂
– Evet ya Seslenen Adam?
İsmiyle müsemma olmaya çalışan. Seslenmek! Duyabilene, hülasa kalp gözü açık olana, çiçeğin soluma sesi, karanlığın sesi, inancın adım sesi, rengin sesi, taşların sesi, esaretten kurtulan bir kuşun sesi, satırların sesli ABC’si aslında Seslenen Adam. Ve nasıl ki gökyüzü kuş seslerinden bıkmaz, ormanlar su seslerinden usanmaz, ben de seslenmeye devam edeceğim…
– Yazmaya ne vakit ve nasıl başlamıştın?
1997 yılında radyo programcılığına başladığımda edebiyata olan ilgim beraberinde gelmişti. Şiirlere bir formda bulanıyor insan ve küçük küçük yazmaya başlıyorsun. Merak, ilgi, araştırma zihnimizde bir görsel hafıza oluşturuyor; hafıza kartı üzere. Yıllar içinde birikim nükleer güce yol açıyor. Ete kemiğe bürünmesi kanaati 2019 başındaydı ve sonraki aşama kitap çıkışı.
– Bir yazma rutinin var mı?
Bedenlerimizden evvel ruha inanan herkesin kağıt kalem ilgisi daima var. Rutinden ziyade doğaçlama gelişiyor bende. İnsan, kendi hayatının sanığı, tanığı, velev tutanakçısıdır.
– Şimdilerde olağanlaşma sürecinde olsak da, malum güçlükle bir süreçten geçiyoruz. Pandemi süreci senin için nasıl geçti/geçiyor?
Banyo taburesine oturmadan evvel su döken nesiliz biz 🙂 Bu minvalde iki hayat olduğunu düşünüyorum. Yaşamak ve hayatı sürdürmek. Yaşamaya çalıştığım düşünülürse ‘tek başınalığı’ bol bol yaşadığım bu süreçte, hiç bu kadar verimli geçen bir devir dilimi hatırlamıyorum. Devrana bir iplik yumağı, balığın pulları üzere baktığım için sanırım.
– Bu süreç yazarlığınızı/üretkenliğini besledi mi, yoksa şöyle bir durmak isteyenlerden mi oldun?
Farkındalıklar, dönüşüm, tamamlanma, tanıma, keşif vs. yani devri canlı kullanmak. Kendimizi keşfetmek tek başınalığımızın kürü zira. Ruh, vücut, zihin üçlemesini revize ettiğim, şekillendirdiğim, olgunlaştırdığım muazzam bir süreç!
Ayağa kalkmalı, vakit doğrultusunda adımlamalı, çiçeğe bakmalı, meçhulü duymalı, var olmanın sonuna kadar koşmalı…
(Şair Şükrü Erbaş)
ŞÜKRÜ ERBAŞ’TAN ‘ŞİİRİME SESİYLE RUH VEREN’ TARIFI, NAN ÜZERE AKLIMDA
– Kitabından konuşacağız doğal; fakat evvel Şükrü Erbaş’ın ‘Ömür Hanım’la Güz Konuşmaları’ şiirini Seslenen Adam olarak seslendirmen üzerine konuşalım mı? Hem kendisiyle de tanıştın. Nasıl gelişti bu iş?
Hissetmediğim hiçbir varoluşun içinde mekan almadım. Denizin dalgaları üzere birbirine geçmeli yaptıklarım. O yüzden yüzde 100 doğaçlama yaşamayı çok seviyorum. Yanlışsız vakit umumide ayan oluyor. Semazen Sercan Çelik’e ilişkin görüntü asılı bir formda duruyordu müziğiyle birlikte. Devrimizin bilge şairi Şükrü Erbaş’ın “Ömür Hanım’la Güz Konuşmaları” önüme düştü. Ve puzzleın modülleri tamamlandığında malumun görüntü ortaya çıkmıştı. Cihan suratı sever. Lafı güç frekansını olumlu yanda ortaya koyduğunda nerelere temas edeceğini hayal bile edemiyorsun. Çekim yasası!
Şiirin dansı Sercan Çelik’e, dansın şiiri Şükrü Erbaş’a. Kalplerinden öpüyorum…
– Şükrü Erbaş ile tanışmak özelinden soruyorum: Üstatlar ile tanışıp, onların onayını almak sana nasıl hissettiriyor?
Şiir elden ele devredilir, meşale hiç sönmez. Satırların sahibinin övgülerine mazhar olmak işin taçlandırma kısmı oldu. Şükrü Erbaş’tan ‘Şiirime sesiyle ruh veren’ tarifi, nan üzere aklımda. ‘Güzel bakmak sevaptır.’ lafından yola çıkarsak yalın ve maskesiz yüreğe dokunduğumuzda, gerçekle kalmayıp birebir devirde ilahi hoşluğa de haiz kalmamız kaçınılmaz oluyor.
YAZMAK… BÜYÜLÜ BİR EYLEM…
– Gelelim kitaba… Geçtiğimiz yıl ‘En Sevgiliden Ey Sevgiliye’ ismini verdiğin deneme tipindeki kitabını paylaştın okurla. Ve onu ‘şiirsel yazıtlar’ olarak tanımlıyorsun. Nedir bu kitabın yazılma hikâyesi?
Yazmanın hayata kazandırdığı ivmeyi, kendimizi tabir etmeye imkan sağlaması, his aktarımını mümkün kılması açısından düşündüğümüzde yazmak; devri durdurup, her okuyuşta içimizdeki dinamizmi tekrar harekete geçiren büyülü bir fiil. Kayıtların bütün değişmezliğiyle korumasında tam bir güvenilirliğe sahip faziletli, bilge bir tanık. Hafızanın vakte yeniliş zaaf ve zaafiyetinde, hafızayı yenileme gücünü, haberimiz dahilinde tutma yetkinliğini beşere bahşeden bir sadakat mahiridir. Yazma serüveninin ete kemiğe büründüğü gerçeği aslında. Hayatıma dair yüzde 100 olmasa da Z raporunun birinci çıktısı diyebiliriz.
– Evet isminde bahsettiğin en sevgili ve ey sevgili kimi/neyi karşılıyor? Bu ismin bir hikâyesi var mı?
En ya da Ey olmanın hamisi olmak. Tıpkı Ataol Behramoğlu’nun dediği üzere: ‘Yaşadıklarımdan öğrendiğim bir şey var. Yaşadın mı büyük yaşayacaksın; ırmaklara, göğe, bütün cihana karışırcasına.’ Her santimetre karesi hakkıyla ödenmiş bir hayatın hikâyesine yatıya gelen ya da misafir olarak acıtan, sancıtan, olan ve olmayanların…
– Tanıtım bülteninden şu cümle ilgimi çekti: ‘Aşk korkusu sarmışken benliğini, korkmak ne kadar da kaçak bir his…’ Aşkı ve endişeyi nasıl tanımlarsın?
Aşk motamot yazıldığı üzeredir. Sesli başlar, sessiz biter. Lakin ritmi tutturduğunda sesli devam eder kartopu tesiriyle, kozmosa vereceğin son nefese kadar. Biraz miras, biraz alın teri, risaledir, kör atlayıştır. Benim heybemde tasavvufi bakış açısıyla aşk; muazzam kudretli hissiyat olup içinde sefa, sevda, vefa, feda, cefa manalarını barındıran kalbi yürek haline getiren, yaratıcının merhametinin en şık zuhurudur. Aşkın, insan üzerinde sarmaladığı hisler yeganedir, biriciktir. Her şeyi mümkün kılan ve her işin üstesinden gelebilecek kadar güçlü olduğumuzu hissettirir. Kişi aşık olduğu vakit gözlerinin önüne şeffaf perdeyle seyreyler etrafını. Etrafında gerçekleşen bir çok hadiseyi aşık olmanın vermiş olduğu güzellikle icmaller. Hani derler ya, aşık olan için güneş öteki doğar. Aşk, kendinden öte vazgeçme halidir, kendi benliğini çiğnemeden ’biz’ olabilmedir. Egomuz denetlenmesi en güç varlık ve bunu lakin aşk becerebilir. Ruhla sevi lazım, akıl unutur, kalp durur. Asli aşk bulunmaz, inşa edilir! Meftunuyuz biz o aşkın! Aşk tevafuku sever, kaygıyı değil. Endişenin aşkta mekanı yok; garanticilik yok, zira B planı yok. Aşk, maviliğin gölgesi, bir teslimiyet, aidiyet. Nefsi ve egoyu yenme mektebinin giriş imtihanı…
ŞAHİT OLMAK İÇİN ŞİİRE BULANIN
– Sana seslendirme konusunda da sorular sormak istiyorum aslında. Seslendirme sanatı hakkında bizi bilgilendirir misin öncelikle? Seslendirmen olmak için ne yapmak gerekiyor?
Ağız ve dudak kaslarını çok iyi çalışır hale gelmesi. En iyi pratiği tekerlemeler. Konutta bağıra bağıra ağzını burnunu yamultarak söz telaffuzu önemli ek sağlar. Dimağ haznesi geniş, yanlışsız, dinamik anlaşılır lisan kullanmak ve bunların yekununda yaşayarak okumak. Zihinde sözleri tasavvur edebilmek, anda olmak! Dediğim üzere iki dalganın iç içe geçmiş halinde hakkını teslim etmek…
– Tüm bu konuştuklarımızın ışığında bilhassa şunu da sormak isterim: Neden şiir?
Beni yegâne tanımlayan ve tanımlayacak olan sesimin, vücudumun ve kalbimin uzantısı. Şiir, fikirlerimin müzik tınısı. Vücudumuz için, ruhun varlığı bi’ şiirdir, uyanış velev varıştır. İnsan canlısının zihni tarafından ele geçirilmiş ve tarumar edilen realist akıl oyunları, pespaye ve iğreti durmakta. O yüzden şu hayatta yalanın karar sürmediği tek nokta şiirdir. Ruhun varlığı için şiirin üniversal lisanını biliyorsan, kendi mutfağındaki materyallerle bir şaheser ortaya koyabilir. Ve her gece, zabıtaların mesai bitiminde; imkansızlıkların şiirleri ıssız sokakların zaviye başlarına iner kainata ileti vermek için. Şahit olmak için şiire bulanın…
– Evet günümüzde şiirin hak ettiği bedeli bulup bulmaması konusunda ne düşünüyorsun?
Şiir, beynelmilel bir karaktere sahip değil, şairin iç dünyasının mahsulü olduğu için külliyen üniversal bir kimliğine sahiptir. Şiirin dünya edebiyatında hak ettiği mekanı alabilmesi lakin bu tarafının aydınlığa kavuşması ile mümkün. Şiirin temelinde derinlik psikolojisi var ve bu durum onu üniversal kılmakta, bilhassa biz canlılara hitap eden bir özelliğe kavuşturmaktır. Şiirin mahiyetine, derinliğine inmek için psikoloji-psikanaliz üzere bilimlerle bakış açısı kazanmak gerekmektedir. Maatteessüf şimdiye değin şairlerin üzerine yapılan akademik çalışmalar, istiare ve teşbihten öteye geçmemiştir. Sonuç itibarıyla zabıtaların mesai bitiminde ortaya çıkıyor yalnızca…
HAYALLERİMİN TASLAĞI HAZIR
– Sen kimlerden ilham alıyorsun?
Ahmet Erhan, Cemal Süreya, Edip Cansever, Şükrü Erbaş, Edgar Allan Poe, Jorge Luis Borges, Pablo Neruda, Didem Madak, Nilgün Marmara, Sohrab Sepehri, Küçük İskender… Liste uzun 🙂
– Engin’in, münasebetiyle Seslenen Adam’ın hayattaki en büyük hayali ne? Ve artık bunun neresindesin?
Güzergâh gidişatında kaplumbağaların anlatacakları, tavşanlardan çok daha fazlasına sahip. Hayallerimin taslağı hazır, tasavvur edildi. Şiirin, Andrey Arsenyeviç Tarkovski’si, Freddie Mercury’si ya da daha Fazıl Say’ı olmak! Kader çabaya aşık zira kanaviçe üzere işlemeye devam ediyorum. Ve her nasip vaktine esir…
En Sevgili’den Ey Sevgili’ye
Engin Kısım
Destek Yay.
S.: 192
Kitabı almak için tıklayınız: kitapyurdu
*
Damla Karakuş
Instagram:
Ensonhaber
