Balkanların usta kalemlerini Türk okuruna tanıtmak için yıllardır kalem oynatan, birebir vakitte Ketebe Yayınları Balkan Kitapları Editörlüğünü yürüten Ayhan Demir, Balkan edebiyatı ve edebiyatçılarının Türkiye’deki yerini ve değerini anlattı.
Balkan edebiyatından bahsedilince akla gelen isimlerin Meşa (Mehmed) Selimoviç, İvo Andriç ve İsmail Kadare’den ibaret olduğunu lisana getiren Demir, bölge halklarının tanıdığı Türk edebiyatçılarının da birebir halde birkaç ismi geçmediğini söyledi.
ÇAĞDAŞ BALKAN EDEBİYATI
Demir, Bosna Hersek’in İliyaş kentinde Necad İbrişimoviç ile 2009’da bir röportaj yaptığını aktararak, “Rahmetli Necad İbrişimoviç, çağdaş Balkan edebiyatı ve bilhassa çağdaş Bosna edebiyatının içerisinde en değerli kalemlerden birisidir. Onu bizim için kıymetli yapan kaleminin değerli ve kuvvetli olmasının yanı sıra Bosna Savaşı yıllarında hem kalemiyle hem de tüfeğiyle vatanını savunmuş olmasıdır. Bir yandan edebiyata kalemiyle sarılırken öte yandan da vatanına ve toprağına tüfeğiyle sarılmış değerli bir isimdir.” dedi.
Müellif Ayhan Demir
ÇALIŞMANIN ORTAYA ÇIKMASI
Necad İbrişimoviç ile gerçekleştirdiği uzun röportaj sonrasında, Balkan edebiyatıyla ilgili özel bir çalışma yapmaya karar verdiğini belirten Demir, şöyle devam etti: “1911 yılında vefat eden bir kişi Üsküp, Selanik, Manastır üzere kentleri bizim bilerek hayata gözlerini yumdu. Kısa bir mühlet sonra birkaç ay içerisinde, kimse ne olduğunu anlamadan, İstanbul’dan ve Trabzon’dan evvel fethedilen bu kentleri kaybettik. Dedeağaç, İskeçe, Gümülcine üzere Edirne Vilayeti’nin birçok değerli beldesi elimizden kaydı gitti. Drama ve Vardar Yenicesi üzere yerleşim yerlerini bir günde kaybettik. Bu tarihten sonra yaklaşık yüz yıl boyunca, bu topraklardaki akrabalarımızdan başka kaldık. Yani biz yalnızca Balkanlarda toprak kaybetmedik, birebir vakitte o topraklardaki akrabalarımızı da kaybettik. Büyük Osmanlı ailesinin Balkan kolundan ayrılmış olduk.”
“ALİYA İZETBEGOVİÇ’İN YAPITLARINI ÇEVİRİ EDİYORUZ”
Demir; “Edebiyatın yanına fikriyatı da koymayı tercih ettik. Mesela, merhum Aliya İzetbegoviç’in 11 yapıttan oluşan külliyatını Türkçeye kazandırmak için teşebbüslere başladık. Bu külliyattan 5-6 tanesi Türkçeye çeviri edilmişti. Fakat bunların da büyük bir kısmı ana lisanından değil, İngilizce yahut farklı lisanlardan çeviri edilmişti. Aliya İzetbegoviç’in tüm külliyatını kendi ana lisanı Boşnakça üzerinden Türkçeye kazandırmak üzere bir çalışma da başlattık. Şu ana kadar, 6 eser yayınlandı. Bu yılın sonuna kadar geri kalanları da çeviri edilerek okurlarıyla buluşturulacak inşallah.”
“BALKAN EDEBİYATI HAK ETTİĞİ YERDE OLACAK”
Türkiye’de Balkanlara çok büyük bir ilginin olduğunu, ama bu ilginin edebiyat alanına gereğince yansımadığının altını çizen Demir, Balkan edebiyatının kıymetli isimlerinin Türkiye’de daha çok tanınmasıyla birlikte Türkiye hafızasında Balkan edebiyatının hak etmiş olduğu yeri alacağına inandığını tabir etti.
Türk okurunun tanımadığı Balkan edebiyatçılarına baht tanıması gerektiğini lisana getiren Demir, okurun kütüphanelerinde Cevad Karahasan, Necad İbrişimoviç, Kim Mehmedi üzere çağdaş Balkan edebiyatının usta isimlerine yer açmalarını da tavsiye ederek, bu değerli çalışmaların gayesine ulaşması istikametindeki dileğini de belirtti.
KİMLER VAR…
Ayhan Demir’in okuyucuyla buluşan “Balkan Defteri / İsimler, Eserler ve Hayatlar” çalışmasının birinci kısımda Cevad Karahasan, Dritero Agoli, İlhami Emin, İsmail Kadare, İvo Andriç, Kim Mehmeti, Mak (Mehmedaliya) Dizdar, Meşa (Mehmed) Selimoviç, Necad İbrişimoviç, Nusret Dişo İdeal ve Radovan Karaciç’in hayatları ve yapıtları hakkında ayrıntılı incelemeler, ikinci kısımda ise İlhami Emin, Kim Mehmeti ve Necad İbrişimoviç ile gerçekleştirdiği röportajlar bulunuyor.
Ensonhaber
